Montcada (Adelsgeschlecht)

aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie
(Weitergeleitet von Haus Montcada)
Zur Navigation springen Zur Suche springen
Das Wappen der Familie Montcada ist heute das der Gemeinde Montcada i Reixac

Das Haus Montcada (katalanisch casal de Montcada, spanisch casa de Moncada, italienisch famiglia di Moncada, französisch maison de Moncade) ist eine Adelsfamilie katalanischen Ursprungs, die seit dem 11. Jahrhundert bis heute vor allem in Italien durch Nachkommen vertreten ist. Die namensgebende Stammburg Montcada lag bei der heutigen Stadt Montcada i Reixac.

Geschichte[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

Ursprünge[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

Montcada

Die erste auf Burg Montcada beheimatete Familie ist im 11. Jahrhundert nachweisbar. Sie stand dem Grafenhaus von Barcelona nahe, starb allerdings in der ersten Hälfte des 12. Jahrhunderts im Mannesstamm aus. Guillem Ramon I. de Montcada (ca. 1045-ca. 1120), der früheste nachgewiesene Ahne, war gräflicher Seneschall.

Durch die Ehe der letzten Erbin Beatriu mit Guillem Ramon II. „Dapífer“ († 1173) ging Montcada in dessen Besitz über, nach der er sich fortan benannte und damit seinen Nachkommen einen Namen gab. Guillem Ramon II. hatte von seinem gleichnamigen Vater den Titel des gräflichen Seneschalls übernommen, der eher den Charakter einer Ehrentitulierung innehatte, der seinen Inhaber in einer exponierten Stellung im Ansehen und der Gunst der Grafen von Barcelona auswies. Tatsächlich war bereits Guillem Ramon II., auch genannt „el Gran Senecal“, eine bedeutende historische Persönlichkeit seiner Zeit, die entscheidend zur Vereinigung der katalanischen Grafschaft Barcelona mit dem Königreich Aragón beitrug. Er begründete die Stellung des Hauses Montcada als eine der ersten Familien Kataloniens.

Spanische Linien[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

Kastell von Aitona

Unter den Söhnen des großen Seneschalls teilte sich die Familie Montcada in zwei Hauptlinien auf, von denen die ältere durch Erbfolge in den Besitz der gascognischen Vizegrafschaft Béarn gelangte. Sie starb zu Beginn des 14. Jahrhunderts aus.

Die zweite Linie errichtete sich durch die Anhäufung einer großen Anzahl von Landgütern, die maßgeblich durch die Ehe des Guillem Ramon III. de Montcada mit einer Königstochter in die Familie kamen, eine der größten Baronien Kataloniens um den Hauptort Aitona (Comarca de Segrià). Der Zweig von Aitona bestand bis in die Mitte des 18. Jahrhunderts in direkter Linie fort.

Mit Elisenda de Montcada (* 1290, † 1364), der vierten Frau König Jakobs II., stellten die Montcadas auch eine Königin von Aragón.

Sizilianische Linien[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

Vom Zweig Aitona spalteten sich diverse andere Familienzweige ab, von denen einige im Königreich Sizilien Fuß fassten.

Adernò und Paternò[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

Guglielmo Raimondo folgte 1282 Peter III. von Aragón bei dessen Eroberung von Sizilien. Mit der Vertreibung der Anjou nach der Sizilianischen Vesper von 1282 bildeten sich auf Sizilien zwei Machtblöcke. Die von König Ludwig von Neapel unterstützten Lateiner wurden von den Familien Palizzi und Chiaramonte angeführt, während die Familien Moncada, Lancia, Ventimiglia, Alagona und Peralta das katalanische Haus Aragon unterstützten. Diese Kämpfe zwischen den adligen Familien führten im 14. Jahrhundert zur Errichtung zahlreicher stark befestigter Burgen auf ganz Sizilien.

Wappen der Moncada, Fürsten von Paternò

1371 wurde Matteo I. als Erbe derer Sclafani zum Grafen von Adernò. 1456 erwarb Guglielmo Raimondo V. Moncada, Graf von Adernò, Centorbi und Sclafani (ca. 1415–1466), Kammerherr und Justiziar von Alfons V., die Herrschaft Paternò. Sein Sohn Giovanni Tommaso (1450–1501) wurde Graf von Augusta und Caltanissetta. Don Francesco Moncada (1518–1568) wurde 1565 Principe di Paternò, seine Frau Aloisia de Luna brachte ihm zudem das Herzogtum Bivona ein, das bis 1728 in der Familie blieb. Dieser Zweig stellte zahlreiche Feldherren und Staatsmänner. Die Fürsten von Paternò unterlegten ihr Wappen mit dem des Herzogtums Bayern, da sie behaupteten, von Herzog Tassilo III. abzustammen[1]. Das Fürstentum Paternò blieb staatsrechtlich eine eigene Verwaltungseinheit innerhalb der Provinz Katanien des Königreichs Sizilien bis zur Abschaffung der Feudalrechte in der Verfassung von 1812. (Die Fürsten von Paternò aus dem Hause Moncada sind nicht zu verwechseln mit dem ebenfalls bis heute blühenden sizilianischen Fürstengeschlecht Paternò, das sich bereits im Hochmittelalter nach demselben Ort benannt hatte.)

Die aufeinander folgenden Fürsten von Paternò waren:

  • Francesco I. Moncada (1565–1568); ⚭ Caterina Pignatelli
    • Cesare Moncada (1568–1571); ⚭ Aloisia de Luna
      • Francesco II. Moncada (1571–1592), Duca di Bivona; ⚭ Maria d’Aragona e La Cerda, duchessa di Montalto
        • Antonio d’Aragona Moncada (1612–1627); ⚭ Giovanna de La Cerda, duchessa di Medina
          • Luigi Guglielmo I. Moncada (1627–1673); ⚭ I. Maria Afan de Ribera; ⚭ II. (1642) Caterina Moncada de Castro
            • Ferdinando Moncada Aragona (1673–1713)
          • Ferdinando; ⚭ Gaetana Maria Branciforte
            • Luigi Guglielmo II. Moncada (1716–1747); ⚭ Giovanna Ventimiglia
              • Francesco Rodrigo Moncada (1747–1764); ⚭ Giuseppina Ruffo di Scaletta
                • Giovanni Luigi Moncada (1764–1812); ⚭ I. Agata Branciforti Valguarnera di Scordia; ⚭ II. Giovanna del Bosco (letzter regierender Fürst)
                  • Salvatore
                  • Francesco Roderico; ⚭ Giovanna Beccadelli
                    • Pietro; ⚭ Giuseppina Bajada
                      • Corrado; ⚭ Stefania Starrabba
                        • Pietro (1862–1920); ⚭ Caterina Valguarnera
                          • Ugo Gastone (1890-); ⚭ Giovanna Lanza Branciforte
                            • Pietro Moncada, 14. Principe di Paternò (* 1920)
                            • Francesco Rodrigo (* 1925); ⚭ Maria Concetta Verde
                              • Giovanni (* 1951)
                              • Ugo (* 1952)

Monforte u. a.[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

Der jüngere Zweig wurde zu Fürsten von Monforte. Dadurch sind Nachkommen der Familie bis heute als Principi di Paternò und Principi di Monforte in Italien präsent.

Jüngere Zweige waren die Moncada di Calvaruso (erloschen Ende 18. Jh.), Moncada di Cammarata (bis 1812), Moncada di Larderia (1684–1727 Fürsten von Larderia bei Messina) und bis heute die Moncada Paternò-Castello (als Erben eines Zweiges der Paternò gegenwärtige Besitzer des Palazzo Biscari in Catania).

Stammliste (vereinfacht)[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

Erste Dynastie[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  1. Seniofred
    1. Guillem († 1039/40), Herr von Vacarisses, Muntanyola und Montcada
      1. Ramon Guillem († um 1080), Herr von Vacarisses, Muntanyola und Montcada
        1. N. N. (Sohn, † vor 1085), Herr von Montcada
        2. Berenguer († 1134), Herr von Montcada; ⚭ mit Ermessenda
          1. Beatriu († um 1163), Herrin von Montcada; ⚭ 1117 mit Guillem Ramon II. († 1173), Seneschall von Katalonien – Nachkommen siehe unten: zweite Dynastie
          2. Guillem, Mönch in Santa María de l’Estany
      2. Berenguer Guillem; Erzdiakon von Barcelona und Koherr auf Vacarisses und La Roca
      3. Renard Guillem, Herr von La Roca, Testamentsvollstrecker Graf Raimund Berengars I. von Barcelona
      4. Riambau
      5. Guillem
      6. Bernat Guillem, Erzdiakon von Barcelona
    2. Ramon, Erzdiakon von Barcelona
    3. Bernat Senofred; Testamentsvollstrecker Graf Raimund Borrells I. von Barcelona

Zweite Dynastie[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  1. Guillem Ramon I. († 1120), Seneschall von Katalonien
    1. Guillem Ramon II. de Montcada († 1173), Seneschall von Katalonien; ⚭ mit Beatriu de Montcada
      1. Wilhelm I. († 1172), iure uxoris Vizegraf von Béarn; mit Maria von Béarn
        1. Gaston VI. († 1214), Vizegraf von Béarn
        2. Wilhelm Raimund († 1224), Vizegraf von Béarn
          1. Wilhelm II. († 1229), Vizegraf von Béarn
            1. Konstanze; ⚭ mit Diego López, Señor Soberano de Vizcaya
            2. Gaston VII. (* 1225, † 1290), Vizegraf von Béarn
              1. Konstanze († 1310); 1. ⚭ 1260 mit Infant Alfons von Aragón (* 1228; † 1260), 2. ⚭ 1269 (Scheidung 1270) mit Henry of Almain (* 1235; † 1271), 3. ⚭ 1279 mit Graf Aymon II. von Genf († 1280)
              2. Margarete, Vizegräfin von Béarn; ⚭ 1252 mit Graf Roger Bernard III. von Foix († 1303)
              3. Mathe; ⚭ 1260 mit Graf Géraud VI. von Armagnac
              4. Guillelme († 1309); ⚭ 1291 mit Infant Peter von Aragón († 1296)
      2. Ramon I. de Montcada († 1190/91), Seneschall von Katalonien, Senyor de Tortosa; ⚭ mit Ramona de Tornamira
        1. Ramon II. de Montcada († 1229), Senyor de Tortosa; ⚭ mit Galbors
          1. Guillem I. de Montcada († um 1278), Senyor de Tortosa, Baró de Fraga; ⚭ mit Margarida de Narbona
            1. Ramon III. de Montcada († 1286/90), Baró de Fraga; ⚭ mit Teresa
              1. Guillem II. de Montcada (1328/29), Baró de Fraga; 1. ⚭ mit Beatriu de Ventimiglia, 2. ⚭ mit Teresa d’Ayerbe
                1. (II) Teresa de Montcada; ⚭ mit Ot II. el Jove de Montcada († um 1334)
          2. Aurembiaix de Montcada, ⚭ mit Graf Ponç von Urgell († 1243)
        2. Guillem Ramon III. de Montcada († 1228); ⚭ 1212 mit Constança d‘Aragó († um 1250), Senyora d’Aitona, Seròs, Soses, Mequinensa i Albalat de Cina, natürliche Tochter König Peters II. von AragónNachkommen siehe unten: Herren von Aitona
      3. Berenguer de Montcada
    2. Ot Ramon
    3. Ferrana, ⚭ mit Vizegraf Udalard II. von Besalu
    4. Lambarda
  2. Bernat Ramon
  3. Arbert Ramon

Barone von Aitona[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  1. Guillem Ramon III. de Montcada († 1228); ⚭ 1212 mit Constança d‘Aragó († um 1250), Senyora d’Aitona, Seròs, Soses, Mequinensa i Albalat de Cina, natürliche Tochter König Peters II. von AragónVorfahren siehe oben
    1. Pere I. de Montcada († 1266/67), Senyor d’Aitona, Seròs, Soses i Mequinensa; ⚭ mit Sibil•la d’Abarca
      1. Guillem Ramon de Montcada († um 1275), Senyor de Seròs Faió, Almatret i Mequinensa; ⚭ mit Elisenda de Querait
        1. Berenguera de Montcada († 1340), Senyora de Seròs, Faió, Almatret i Mequinensa; 1. ⚭ mit Guillem d’Entença; 2. ⚭ mit Bernard Jourdain IV. de l’Ile-de-Jourdain
      2. Pere II. de Montcada († 1300), Senyor d’Aitona i Soses; ⚭ mit Elisenda de Pinós
        1. Ot I. el Vell de Montcada († 1341), Senyor d’Aitona i Soses; ⚭ mit Jofredina de Llòria
          1. Ot II. el Jove de Montcada († um 1334); ⚭ mit Teresa de Montcada, Senyora de Fraga
            1. Guillem Ramon II. de Montcada († 1371), Senyor d’Aitona i Soses; ⚭ mit Elvira Maça
              1. Ot III. de Montcada († 1413), Baró d’Aitona; ⚭ mit Elfa de Luna
                1. Guillem Ramon III. de Montcada († 1455), Baró d’Aitona; 1. ⚭ mit Constança d’Anglesola, 2. ⚭ mit Margarida de Ribelles
                  1. Llorenç Ramon de Montcada († 1465), Baró d’Aitona
                  2. Orfresina de Montcada († 1483), Baronessa d’Aitona, ⚭ mit Mateu Florimon de Montcada († 1485), Baró de Vilamarxant
                2. Joan Florimon de Montcada († 1461), Baró de Xiva i Castellnou; ⚭ mit Marquesa de Vilaragut
                  1. Pere III. de Montcada († 1510), Baró d’Aitona; ⚭ mit Beatriu de Cardona
                    1. Joan I. de Montcada († 1527), Baró d’Aitona
                    2. Gastó I. de Montcada († 1532), Baró d’Aitona; ⚭ mit Marièngela Beneta Tolsà
                      1. Joan II. de Montcada († 1527), Baró d’Aitona; ⚭ mit Anna de Cardona – Nachfahren siehe unten
                    3. Guillem Ramon de Montcada († um 1539), Baró de Vilamarxant; ⚭ mit Lluisa Bou
                      1. Caterina de Montcada († um 1624), Baronessa de Vilamarxant; ⚭ mit Gastó II. de Montcada († 1626), 2. Marques d’Aitona
                  2. Guillem Ramon de Montcada († 1521), Bischof von Vic, Mallorca und Tarragona
                3. Pere de Montcada († 1436/43), Baró de Vilamarxant; ⚭ mit Joana de Vilaragut
                  1. Mateu Florimon de Montcada († 1485), Baró de Vilamarxant, ⚭ mit Orfresina de Montcada, Baronessa d’Aitona
                4. Ot de Montcada († 1473), Bischof von Tortosa
        2. Guillem Ramon de Montcada († um 1325); ⚭ mit Luquina d’Alagó, Senyora de Malta i Gozzo – Nachfahren in Italien
        3. Gastó de Montcada († 1334), Erzdiakon von Barcelona, Bischof von Osona und Girona
        4. Grabmal der Elisenda de Montcada (* 1292, † 1364), Königin von Aragón (im Kloster von Pedralbes)
          Elisenda de Montcada (* 1292, † 1364); ⚭ 1322 mit König Jakob II. von Aragón (* 1267; † 1327)
      3. Constança de Montcada, ⚭ mit Graf Álvaro von Urgell († 1267)
      4. Sibil•la de Montcada, ⚭ mit Graf Ermengol X. von Urgell († 1314)
    2. Ramon de Montcada, Senyor d’Albalat de Cina
    3. Guillem de Montcada († 1282), Bischof von Lleida

Markgrafen von Aitona[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  1. Joan II. de Montcada († 1527), Baró d’Aitona; ⚭ mit Anna de Cardona – Vorfahren siehe oben
    1. Francesc I. de Montcada († 1594), Comte d’Aitona, 1. Marques d’Aitona; ⚭ mit Lucrécia de Gralla, Senyora de Subirats
      1. Gastó II. de Montcada († 1626), 2. Marques d’Aitona; ⚭ mit Caterina de Montcada († um 1624), Baronessa de Vilamarxant
        1. Francesc II. de Montcada († 1635), 3. Marques d’Aitona (Gemälde von Anthonis van Dyck, 1632)
          Francesc II. de Montcada († 1635), 3. Marques d’Aitona; ⚭ mit Margarida d’Algó
          1. Guillem Ramon IV. de Montcada († 1670), 4. Marques d’Aitona; ⚭ mit Ana de Silv-Portugal
            1. Miquel de Montcada († 1674), 5. Marques d’Aitona; ⚭ mit Luisa Feliciana de Portocarrero-Meneses
              1. Guillem Ramon V. de Montcada († 1727), 6. Marques d’Aitona; ⚭ mit Ana María de Benavides
                1. Maria Teresa de Montcada († 1756), Marquesa d’Aitona; ⚭ mit Luís Antonio Fernández de Cordona-Figueroa de la Cerda, Marques de Cogolludo
          2. Maria Magdalena de Montcada, Äbtissin von Pedralbes
        2. Pere de Montcada († 1621), Bischof von Girona
      2. Lluís de Montcada († 1632)
      3. (unehelich) Angela de Montcada († 1676), Äbtissin von Pedralbes
    2. Joan de Montcada († 1622), Bischof von Barcelona, Erzbischof von Tarragona

Literatur[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  • Joaquim Miret y Sans: La casa de Montcada en el vizcondado de Béarn, In: Boletín de la Real Academia de Buenas Letras de Barcelona, Bd. 1 (1901), S. 49–55, 130–142, 186–199, 230–245, 280–303.
  • John C. Shideler: A Medieval Catalan Family: The Montcadas, 1000-1230 (1983).
  • Marta Monjo: Sarraïns sota el domini feudal. La Baronia d’Aitona al segle XV. Edicions de la Universitat de Lleida, 2004.

Anmerkungen[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  1. Zu jener Zeit war es im süditalienischen Adel Mode, Namen oder Wappen regierender Häuser anzunehmen, von denen man tatsächlich oder vermeintlich abstammte; so fügten sich auch die Lanza di Brolo bayerische Rauten hinzu, da sie angeblich (jedoch nicht nachgewiesen) auf einen Ernst von Wittelsbach zurückgingen, eine Linie der Gaetani nannte sich Gaetani Dell’Aquila d’Aragona, nachdem Onorato Gaetani, Herzog von Traetto († 1529), mit Lucrezia von Aragon eine natürliche Tochter König Ferdinands I. von Neapel aus dem Hause Aragon geheiratet hatte und ein Zweig der Grafen von Ventimiglia nahm den Namen Lascaris an, nachdem man eine Tochter aus dem entthronten byzantinischen Kaiserhaus der Laskariden geheiratet hatte. Solche genealogische Klitterung beschränkte sich allerdings nicht nur auf den italienischen Adel; so benannte sich auch ein Zweig des österreichischen Adelsgeschlechts Graben von Stein in Orsini-Rosenberg um, da man - ohne urkundlichen Nachweis - eine Abstammung von den römischen Fürsten Orsini konstruierte.

Weblinks[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

Commons: Coats of arms of the House of Montcada – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien