Park Miejski w Toruniu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Park Miejski w Toruniu
Obiekt zabytkowy nr rej. A/78 z 20 stycznia 1997
Ilustracja
Jesień, 2018 rok
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Miejscowość

Toruń

Dzielnica

Bydgoskie Przedmieście

Powierzchnia

25 ha

Data założenia

1817

Położenie na mapie Torunia
Mapa konturowa Torunia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Park Miejski w Toruniu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Park Miejski w Toruniu”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Park Miejski w Toruniu”
Ziemia53°00′31,4″N 18°34′40,5″E/53,008722 18,577917

Park Miejski w Toruniu (Park Cegielnia) – najstarszy park w Toruniu oraz jeden z najstarszych publicznych parków miejskich w Polsce. Jego powierzchnia wynosi 25 ha. Obszar parku ograniczają ulice Bydgoska i Rybaki, Konopnickiej i Przybyszewskiego[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ławka Schillera

Park założony został w 1817 roku[2], początkowo na terenie, gdzie wcześniej znajdowało się przedsiębiorstwo zajmujące się wydobyciem gliny i produkcją cegieł, stąd zwany dawniej Parkiem Cegielni (niem. Ziegelei-Park). Po wyeksploatowaniu terenu dokonano zalesienia. Dawne wyrobiska zostały zalane wodą. W 1886 roku Ziegelei-Park połączono z pobliskim Laskiem Cegielnia (niem. Ziegelei Wäldchen) w jeden park typu angielskiego[1]. Park ostatecznie ukształtowany został w latach dwudziestych XX wieku[2].

Przed wybuchem I wojny światowej Park był największym miejscem wypoczynkowym w Prusach Zachodnich. Przed i krótko po zakończeniu I wojny światowej w Parku mieściła się letnia restauracja na 4 tys. miejsc. Regularnie odbywały się w Parku koncerty orkiestr wojskowych i lokalnych chórów, pokazy publiczne oraz zabawy taneczne. Park był centrum życia towarzyskiego torunian również po powrocie miasta do Polski w 1920 roku[3].

Na przestrzeni lat w Parku Miejskim odsłonięto kilka pomników. Do czasów współczesnych zachowała się wyłącznie Ławka Schillera. Dawniej w Parku stały również pomniki: konny Fryderyka Wielkiego, Germanii, Stanisława Moniuszki, Marszałka Józefa Piłsudskiego (tymczasowy)[1] i Żołnierzy Wojsk Balonowych (w 1937, zburzony dwa lata później przez wojska niemieckie)[4]. W 1928 roku w Parku planowano również odsłonić pomnik Fryderyka Chopina[5]. W 2020 roku odsłonięto replikę pomnika Żołnierzy Wojsk Balonowych[6].

W 1997 roku Park Miejski wpisano do rejestru zabytków[1].

W latach 2012–2013 przeprowadzono rewitalizację Parku[1].

Co roku na terenie Parku Miejskiego lokalni mieszkańcy organizują Święto Bydgoskiego Przedmieścia[1].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Obszar parku nie jest specjalnie wyodrębniony z otoczenia, gdyż znaczna część tej dzielnicy charakteryzuje się rozwiniętą zielenią. Wzdłuż parku i ul. Bydgoskiej na długości około 1 km był założony charakterystyczny ciąg do konnej jazdy, zamieniony następnie na torowisko tramwajów w związku z poszerzeniem ul. Bydgoskiej i pełniący rolę torowiska tramwajowego do dziś[potrzebny przypis].

Park położony jest na skarpie, w urozmaiconym, falistym terenie, odznacza się malowniczością. Charakteryzuje go powiązanie układów regularnych (klomby, kwietniki, sadzawka) z formami krajobrazowymi. Tworzą je swobodnie skupione grupy drzew, lasków i zagajników, rozmieszczone wśród otwartych zieleńców, a między nimi wiją się kręte, boczne ścieżki i błyszczą wody małych stawów, będących pozostałościami po dawnych wyrobiskach cegielni. Jedną z większych atrakcji jest dolina ze stawem z łabędziami i ze sztuczną kaskadą[7].

W obręb perspektyw i widoków parkowych wciągnięto graniczący od południa teren błoń nadwiślańskich dokąd prowadzi mostek przez starorzecze - Martwą Wisłę[potrzebny przypis].

Roślinność[edytuj | edytuj kod]

W parku rośnie ok. 60 gatunków drzew i 30 gatunków krzewów rodzimych i egzotycznych[1].

Drzewostan[7][edytuj | edytuj kod]

Krzewy[7][edytuj | edytuj kod]

Wśród krzewów występują:

Fontanna[edytuj | edytuj kod]

W parku znajduje się fontanna. Jej niecka ma kształt prostokąta o wymiarach 34 x 16 m. Jej głębokość wynosi 0,56 m, a objętość 304,64 m³. Znajduje się w niej pięć dysz: jedna centralna oraz cztery po obwodzie[8].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g Kluczwajd 2015 ↓, s. 26.
  2. a b Park Miejski na Bydgoskim Przedmieściu. torun.pl. [dostęp 2024-01-20].
  3. Kluczwajd 2015 ↓, s. 28.
  4. Aleksandra Ciekot: Pomnik Poległych Żołnierzy Wojsk Balonowych wróci na swoje miejsce. Po 81 latach. bydgoszcz.tvp.pl, 2020-01-29. [dostęp 2024-01-20].
  5. Kluczwajd 2015 ↓, s. 40.
  6. Odsłonięto pomnik upamiętnieniający żołnierzy wojsk balonowych. dlapilota.pl, 2020-08-17. [dostęp 2024-01-20].
  7. a b c Ksenia Gimińska, Park Miejski na Bydgoskim Przedmieściu w Toruniu, Wydawnictwo Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Toruniu, Toruń 1997.
  8. Fontanny w Toruniu. fontanny.pomp.pl. [dostęp 2023-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-06)].

Literatura przedmiotu[edytuj | edytuj kod]

  • Bartosz Drzewiecki, Katarzyna Pękacka-Falkowska, Historia Parku Miejskiego w Toruniu, Towarzystwo Miłośników Torunia, Toruń 2012, ISBN: 9788392709701
  • Bartosz Drzewiecki, Niezwykłe dzieje parku z XIX w. Niezwykłe dzieje parku z XIX w. - rozmowa Gazeta Wyborcza. Dodatek lokalny: Toruń" 2013-06-08
  • Katarzyna Kluczwajd (tekst), Dariusz Lipiński (redakcja): Bydgoskie Przedmieście: przewodnik: 51 obiektów, plan Przedmieścia + Ogród Zoobotaniczny. Toruń: 2015. ISBN 978-83-940157-4-9.