Ulica Mostowa w Toruniu

ulica Mostowa
	Stare Miasto
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Długość	230 m
	Plan
Przebieg
	Położenie na mapie Torunia ulica Mostowa
	Położenie na mapie Polski ulica Mostowa
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego ulica Mostowa
	53,00966°N 18,60833°E/53,009660 18,608330
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Mostowa Toruniu – ulica w zespole staromiejskim Torunia, w południowo-zachodniej części Starego Miasta. Ma długość ok. 230 m i przebieg południkowy, zaczyna się przy ul. Bulwar Filadelfijski, prowadzi przez Bramę Mostową, za którą odchodzi od niej ul. Podmurna, przecina ul. Ciasną i dochodzi do ul. Szerokiej. Do skrzyżowania z ul. Ciasną obowiązuje ruch jednokierunkowy, dalej ma charakter deptaka.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Przed zbudowaniem mostu w końcu XV w. ulica nosiła nazwę Promowej lub Przewoźnej (niem. Vergasse). Obecna nazwa ulicy - Mostowa (niem. Brückenstrasse) weszła w użycie w drugiej połowie XVI wieku i pochodzi od drewnianego mostu przez Wisłę, który znajdował się na jej przedłużeniu od 1500 r. do 2. połowy XIX w. W okresie od 1815 do ok. 1870 r. nosiła nazwę Louisenstraße ku czci królowej Luizy Pruskiej. W okresie 1939-45 zmieniono jej nazwę na Brückengasse^{[potrzebny przypis]}.

Historia i charakter[edytuj | edytuj kod]

Ulica należy do najwcześniejszych ulic wytyczonych po lokacji Torunia, niedługo po 1236 r. Była to jedna z głównych ulic miasta w jego najwcześniejszej fazie rozwoju, prowadząca na nadbrzeże wiślane. W średniowieczu przy ulicy stały kamienice, od XVI do XVIII w. przebudowywane na spichlerze. W XVIII w. na rogu ulicy Mostowej i Ciasnej został zbudowany późnobarokowy pałac burmistrza Jakuba Fengera, przebudowany w XIX w. W XIX w. miało swoją siedzibę kilka banków (m.in. polski bank kredytowy Donimirski, Kalkstein, Łyskowski i sp.), a także hotel „Pod Orłem”. W XIX i na pocz. XX w. większość kamienic przebudowano na kamienice czynszowe, jednak zachowało się wiele starszych budynków pochodzących ze średniowiecza^{[potrzebny przypis]}.

Ważniejsze obiekty[edytuj | edytuj kod]

Nr	Obiekt	Lata budowy	Projekt	Styl architektoniczny	Ewidencja zabytków	Uwagi	Zdjęcie
1.	tzw. Spichrz Szwedzki Mostowa 1	1719, przebudowa: 1823	Jan Noggen	renesans/barok	nr rejestru A/129	Pełnił rolę spichrza, koszarów wojskowych oraz po przebudowie przez władze prsukie w 1823 roku - wojskowego magazynu żywności. Dwuskrzydłowy, czterokondygnacyjny, w 1823 roku spichrz połączono z Basztą Żuraw dobudowywując tzw. łącznik z żurawiem. Obecnie zaadaptowany na restaurację i hotel.
2.	Mostowa 2	sprzed 1703, przebudowa 1871 i 1888^[1]		barok^[1]		Dawniej spichrz, obecnie zaadaptowany na hotel^[1]
3.	Mostowa 4	XVIII/XIX wiek		klasycyzm	nr rejestru A/1360	Obecnie zaadaptowana na Hotel Spichrz II
4.	Mostowa 6	XIV wiek, przebudowy ok. 1520, koniec XVII w., 1865		gotyk/barok	nr rejestru A/917	Do początku XVI w. były to trzy oddzielne kamienice. Ok. 1520 r. połączono je funkcjonalnie - kamienica północna pełniła wówczas funkcje mieszkalno-reprezentacyjne, kamienice środkową i południową przeznaczono na spichrze. Kamienice nadbudowano i zwieńczono półkolistymi szczytami flankowanymi sterczynami. W okresie baroku kamienice przeszły kolejną modernizację (dotyczyło zwłaszcza to ich wnętrz), po której zachowała się między innymi kręcona klatka schodowa z rzeźbą lwa, trzymającego tarczę z datą 1699 r. Po 1865 r. przebudowano przyziemie i pierwsze piętro, zmieniając układ okien. W marcu 2007 r. południową część budynku strawił pożar.
5.	Mostowa 9	1897	proj. firma budowlana Ulmer und Kaun, inwestor Max Pümchera	eklektyzm	nr rejestru A/166	Kamienica narożna z wykuszami i efektownym narożnym balkonem; w latach 1922-1939 na I i II piętrze funkcjonowała klinika chorób kobiecych dra Kazimierza Tarnowskiego. Zachował się bogaty wystrój wnętrz z czasów budowy.^[2]
6.	Pałac Fengerów Mostowa 14	1742, przebudowa 1833	Jan Baptysta Cocchi	barok	nr rejestru A/510	Przebudowa z 1833 roku pozbawiła go bogatej barokowej elewacji na rzecz uproszczonej, klasycyzującej. W 1792 roku urodził się tu hrabia Fryderyk Florian Skarbek. W 1825 roku przebywał tu Fryderyk Chopin, kiedy spędzał wakacje w niedalekiej Szafarni.
7.	Mostowa 17	XIX wiek		neoklasycyzm	nr rejestru A/134	Od 1886 roku mieści się tu hotel Pod Orłem dawniej nazywany „Pod Czarnym Orłem”^[3]
8.	Mostowa 22	XV wiek, przebudowa XVIII wiek, XIX wiek		gotyk/barok	nr rejestru A/191	Gotycka kamienica trójosiowa, z fasadą dzieloną lizenami, połączonymi charakterystycznymi zdwojonymi ostrołukami. Szczyt barokowy z XVIII w. Z okresu gotyckiego pochodzą również częściowo piwnice, ściany obwodowe i szczyt tylni. W 1863 r. przebudowano przyziemie zacierając pierwotny średniowieczny układ wnętrza. W 1885 r. fasada zyskała neorenesansowy wystrój, który usunięto w trakcie remontu w latach 1968-69 r.^[4]
9.	Mostowa 24	XV wiek, przebudowa około 1800		gotyk	gminna ewidencja zabytków nr 507	Dwuosiowa gotycka kamienica z malowidłami ornamentalnymi na fasadzie, charakterystycznymi dla Torunia, w kolorach czarnym, czerwonym i białym.
10.	Mostowa 28	XIV wiek, XIX wiek, 1902		gotyk/klasycyzm	nr rejestru A/739	Kamienica zbudowana zapewne w XIV w.; z tego czasu pochodzą piwnice, szczyt elewacji tylnej oraz prawdopodobnie mury obwodowe. Już wówczas posiadała najpewniej zaplecze gospodarcze z dojazdem od strony ul. Podmurnej 27. Przebudowana w latach 30. XIX w. (z tego czasu klasycystyczna klatka schodowa) i w 1876. W 1902 r. elewacja zyskała obecny wystrój.^[5]
11.	Mostowa 30	1888		neoklasycyzm	gminna ewidencja zabytków nr 512	Kamienica powstała z przebudowy domu barokowego, zachowany piaskowy bogaty barokowy portal z 1648 roku. W okresie międzywojennym i zaraz po II Wojnie Światowej w kamienicy mieścił się Konsulat Honorowy Republiki Francuskiej.
12.	Mostowa 36	XV wiek, XIX wiek	Stanisław Hebanowski		nr rejestru A/513	Kamienica na zrębie gotyckim - z tego czasu zachowane piwnice, częściowo mury obwodowe oraz zrekonstruowany szczyt tylni. Przebudowywana w XVI-XVII oraz w XIX w. Z okresu nowożytnego pochodzi układ przestrzenny traktu tylnego z polichromowanym stropem z lat 1620-30. Na pocz. XIX w. przebudowana w stylu klasycystycznym - z tego czasu klatka schodowa oraz fasada.^[6] W latach 1875-1890 siedziba banku kredytowego "Donimirski, Kalkstein, Łyskowski i Spółka".^[7]