Kościół św. Floriana w Chodzieży
52°59′31″N 16°54′58″E/52,991944 16,916111
 |
Ten artykuł od 2010-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
 68/3/AK z dnia 4.03.1931 r.[1]
| |||||||||||||||||||||
| kolegiata, kościół parafialny | |||||||||||||||||||||
 Kościół pw. św. Floriana w Chodzieży | |||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
4 maja | ||||||||||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||||||||
| Relikwie |
Najważniejsze: św. Floriana i św. Jana Pawła II | ||||||||||||||||||||
| Cudowne wizerunki |
Trójcy Świętej | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Chodzieży  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu chodzieskiego  | |||||||||||||||||||||
| 52°59′31″N 16°54′58″E/52,991944 16,916111
| |||||||||||||||||||||
Kościół pw. św. Floriana w Chodzieży pochodzi z roku 1755, jest zbudowany w stylu późnobarokowym z zachowaniem murów gotyckich.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki kościoła sięgają prawdopodobnie XIII wieku[2]. W drugiej połowie XVI wieku znajdował się w rękach protestantów. Zniszczony pożarem w 1754 r. został odbudowany staraniem Karola Grudzińskiego herbu Grzymała, kasztelana gnieźnieńskiego. Konsekrowany 11 października 1801 r.
Wygląd i budowa[edytuj | edytuj kod]
Zewnętrzne ściany są oskarpowane. Późnobarokowe szczyty: wschodni i zachodni zostały rozczłonkowane pilastrami. Pomiędzy pilastrami w niszach konchowych umieszczono drewniane rzeźby świętych. Na szczycie wschodnim znajduje się stiukowe przedstawienie aniołów z monstrancją.
Przy północno-zachodnim narożniku usytuowana jest wieżyczka, w której znajdują się schody prowadzące na chór i poddasze. W 1906 r. odbudowano od zachodu obszerną kruchtę. Kościół jest budynkiem orientowanym z dwuprzęsłowym prezbiterium zamkniętym prostą ścianą. Nawa jest czteroprzęsłowa; do wschodniego jej przęsła przylegają kaplice tworząc rodzaj transeptu. Prezbiterium i nawa są pokryte sklepieniem kolebkowo-krzyżowym. Do prezbiterium od strony północnej przylega zakrystia o sklepieniu kolebkowym. Nad nią jest kaplica św. Antoniego otwierająca się do prezbiterium dwiema arkadami, dostępna schodami z kaplicy Świętej Trójcy.
Ołtarz główny pochodzi z XVIII w. W polu głównym znajduje się nowszy obraz z przedstawieniami Matki Bożej, św. Floriana i św. Mikołaja, a w zwieńczeniu obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z II poł. XVII w. Kaplice otwarte są do nawy arkadami o łukach koszowych. Ponad łukami arkad znajduje się bogata dekoracja stiukowa w 1755 r. z postaciami Chronosa i anioła oraz z tablicami herbowymi odnoszącymi się do rodzin chowanych pod kościołem i kaplicami. W kaplicach znajdują się drewniane ołtarze wykonane w II poł. XVIII w. Nadstawy ołtarzy w obramieniach rokokowych wolut zostały przyozdobione rzeźbami świętych.
Zwieńczenia ujmują dekoracyjnymi ramami okna z witrażami z początku XX w. Chór muzyczny trójarkadowy posiada na balustradzie dekorację stiukową o motywach rokokowych oraz panoplia z herbami Grzymała Grudzińskich i Poraj Świnarskich. Na ścianie północnej umieszczono epitafium biskupa Józefa Cybichowskiego, proboszcza chodzieskiego w latach 1860–1866, z rzeźbą wykonaną przez Wawrzyńca Kaima ok. 1933 r.
Cudowny obraz[edytuj | edytuj kod]
Obraz Trójcy Świętej pochodzi z kościoła o tymże wezwaniu, który spłonął wraz z częścią miasta w 1798 roku. Świątynia spłonęła doszczętnie. Ocalał tylko wspomniany obraz, przez co uznano go za cudowny. Jeszcze w XX w. odbywały się pielgrzymki do obrazu, lecz obecnie kult ten zanika.
Organy[edytuj | edytuj kod]
Instrument został wybudowany przez Bronisława Cepkę z Popowa koło Wronek w 1958 roku i posiada 25 głosów realnych o charakterze modernistycznym/neobarokowym. Niestety obecnie nie jest używany z powodu licznych awarii. Prospekt bezstylowy z cokołami neobarokowymi. Dyspozycja:
| Manuał I | Manuał II | Pedał |
|---|---|---|
| 1. Quintat 16' | 1. Pr. skrzypcowy 8' | 1. Subbas 16' |
| 2. Princypał 8' | 2. Gamba 8' | 2. Quintbas 10 2/3' |
| 3. Salicjonał 8' | 3. Fl. kryty 8' | 3. Princypałbas 8' |
| 4. Fl. rurkowy 8' | 4. Prestand 4' | 4. Chorałbas 4' |
| 5. Oktawa 4' | 5. Róg 4' | 5. Mixture 3-ch. |
| 6. Fl. koniczny 4' | 6. Quinta 2 2/3' | 6. Puzon 16' |
| 7. Supperoktawa 2' | 7. Tercja 1 3/5' | |
| 8. Mixture 4-5 | 8. fl leśny 2' | |
| 9. Obój 8' | 9. Cimbal 3ch. | |
| 10. Krzywy róg 8' |
Dzwony i dzwonnica[edytuj | edytuj kod]
Klasycystyczna wysoka dzwonnica zwieńczona dekoracyjnym hełmem z koroną, jest jednym z dominujących elementów krajobrazu Chodzieży. Wiszą w niej dwa dzwony. Jeden zabytkowy, pochodzący ze zburzonego po II wojnie światowej kościoła ewangelickiego odlany w 1798 r., drugi został odlany w 1956 roku z fundacji parafian i proboszcza ks. dr. T. Malepszego, którego nazwisko zostało odlane błędnie jako „Małolepszy”. Trzeci dzwon, XVIII- wieczna sygnaturka jest umiejscowiona w fasadzie kościoła od strony rynku.
Kolegiata[edytuj | edytuj kod]
4 maja 2009 arcybiskup Henryk Muszyński ustanowił przy kościele św. Floriana kapitułę kolegiacką[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-06].
- ↑ Ks. Leonard Kurpisz: Kronika kościołów chodzieskich. Chodzież: 1933, s. 9.
- ↑ Bernadeta Kruszyk: Nowa Kapituła Kolegiacka [arch. gnieźnieńska]. Przewodnik Katolicki. [dostęp 2014-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-03)]. (pol.).