Roma

De Wikipedio
Roma
Kelk imaji pri Roma.
Standardo
Lando: Italia
Regiono: Lazio
Informo:
Latitudo: 41°54′″N
Longitudo: 12°30′″E
Altitudo: 37 m
Surfaco: 1285.36 km²
Habitanti: 2 857 321 (2018)
Denseso di habitantaro: 2,222,97 hab./km²
Horala zono: UTC+1
Urbestro: Virginia Raggi
Mapo di Roma
Oficala retosituo:
www.comune.roma.it/wps/portal/pcr
Piazza Venezia.

Roma esas chef-urbo e la maxim populoza urbo di Italia, kun plu kam 2.9 milion habitanti. Segun la tradiciono, ol fondesis ye la 21ma di aprilo 753 aK da jemeli Romulus e Remus. Li esis filiuli di Rhea Silvia; el esis filiino di Numitor, rejulo di Alba Longa, olqua esis civito 19 km sud-este de Roma. (La fondero di Alba Longa ye 1179 aK, Ascianus, esis filiulo di Aeneas, la Troiana heroo qua eskapis de la asiejo di Troia.) Rhea Silvia esabis violacata da la deo Marso, e tale Romulus e Remus esis mi-deala.

Numitor, timante ke la jemeli prenus la trono di Alba Longa, imperis ke li esez dronata; li salvesis da volfino, qua flegis li. Kande la muri di la projetata urbo esis konstruktita, Remus kritikis olia mikreso; pro to, Romulus ocidis Remus. Il nomizis la urbo Roma pro sua nomo, ed il esis olua unesma rejo.

Altra posibla derivo di la nomo esas ke ol venas de Ruma, l'anciena nomo dil rivero Tiber. La Fonteno Trevi esas famoza fonteno en Roma.

Historio

Romana monet-peco de la 3ma yarcento aK, montranta Romulus e Remus flegata da volfino

L'unesma restaji pri homala habitado en la regiono di Roma esis del Homo di Neanderthal. En Valchetta trovesis restaji de 65 mil yari ante nun. Moderna homi ja habitis la regiono di nuna Roma cirkume 14.000 yari ante nun. Dum la fer-epoko multa Indoeuropana grupi arivis en la regiono, exemple Latini, Umbri e Faliski. Faliski e Latini okupis la valo dil fluvio Tiber. Lua teritorio limitesis kun altra grupi, exemple l'Etruski, qui habitis norde de la fluvio Tiber.

Segun legendo, Roma fondesis en 753 aK. La mikra kolonieto developis e divenis chef-urbo di Romana Rejio, e pose di Romana Republiko, qua duris de 509 aK til 27 aK, e fine di Romana Imperio, qua duris de 27 aK til 476. Dum Romana Imperio kristanismo gradope divenis la dominacanta religio dil imperio, quankam la persekuti. Pos la konverto dil imperiestro Konstantinus la 1ma, ilu proklamis en 313 l'edikto di Milano, qua permisis la praktikado di kristanismo en tota la imperio.

La yaro 410 Vizigoti spoliis Roma, ed ye la 22ma di agosto 476 lasta romana imperiestro, Romulus Augustulus, revokesis de povo. Do, l'Imperio Romana dil Ocidento formale desaparis. Pose, altra monarki - Iustinianus la 1ma, Karolus la Granda ed Otto la 1ma probis rikrear l'imperio, sen granda suceso.

En 1960 eventis Olimpiala Ludi en l'urbo.

Geografio

Aeral imajo pri Roma.

La reliefo di Roma esas plana en lua centro, ma cirkondata da 7 kolini qui esas parto del urbo de lua fondo: Aventino, Celio, Campidoglio, Esquilino, Palatino, Quirinale e Viminale. La teritorio dil urbo extensas til la quartero Ostia, an la litoro, qua distas 24 km de la centro di Roma.

La klimato dil urbo esas Mediteraneala (Csa segun la klimatala klasifikuro da Köppen), kun kolda e humida vintri, e varma e sika someri. Decembro, januaro e februaro esas la maxim kolda monati, kontre ke julio e agosto esas la maxim varma, kande la temperaturi povas superirar 30ºC dum la dio e falar til 18ºC dum la nokto. La mezavalora temperaturo en januaro (vintro) esas 7,5°C, dum ke la mezavalora temperaturo en agosto (somero) esas 24,5°C.

La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 804,3 mm, e la maxim pluvoza monato esas novembro, kun mezavalore 115,4 mm, kontre ke la maxim sika monato esas julio, kun mezavalore 19,2 mm.

Panoramo di Roma.
Panoramo di Roma.
Chef-urbi di Europana landi

Amsterdam · Andorra la Vella · Athina · Bakı · Beograd  · Berlin · Bern · Bratislava · Bruxel · Budapest · București · Chișinău · Dublin · Helsinki · Kiyiv · København · Lisboa · Ljubljana · London · Luxemburg · Madrid · Minsk · Monako · Moskva · Nikosia · Oslo · Paris · Podgorica · Praha  · Reykjavík · Rīga · Roma · San-Marino · Sarajevo · Skopje  · Sofiya · Stockholm · Tallinn · Tbilisi · Tirane · Vaduz · Valletta  · Warszawa · Vatikano · Wien · Vilnius · Yerevan · Zagreb