„Perillaaldehyd“ – Versionsunterschied
[gesichtete Version] | [gesichtete Version] |
K ⚙️ Bot: Quelltextbereinigung, prüfe und aktualisiere Vorlagen-Einbindungen, ⚠️ CAS-Nummer 6611-91-2 wird umgeleitet auf RN 2111-75-3 |
Isomere/IDs aufgedröselt |
||
Zeile 1: | Zeile 1: | ||
{{Infobox Chemikalie |
{{Infobox Chemikalie |
||
| Strukturformel = [[Datei:Perillaldehyde Structural Formulae V.1.svg |
| Strukturformel = [[Datei:Perillaldehyde Structural Formulae V.1.svg|260px|Strukturformel von (''S'')-(−)-Perillaldehyde]] |
||
| Strukturhinweis = Strukturformeln der (''R'')-Form (links) und der (''S'')-Form (rechts) |
| Strukturhinweis = Strukturformeln der (''R'')-Form (links) und der (''S'')-Form (rechts) |
||
| Suchfunktion = C10H14O |
| Suchfunktion = C10H14O |
||
Zeile 8: | Zeile 8: | ||
* {{INCI|Name=PERILLALDEHYDE |ID=79499 |Abruf=2021-05-19}} |
* {{INCI|Name=PERILLALDEHYDE |ID=79499 |Abruf=2021-05-19}} |
||
| Summenformel = C<sub>10</sub>H<sub>14</sub>O |
| Summenformel = C<sub>10</sub>H<sub>14</sub>O |
||
| CAS = * {{CASRN|5503-12-8|Q27279680|KeinCASLink=1}} (+) |
| CAS = * {{CASRN|2111-75-3}} (unspez.) |
||
* {{CASRN|5503-12-8|Q27279680|KeinCASLink=1}} (+) |
|||
* {{CASRN|6611-91-2|Q0}} (±) |
|||
* {{CASRN|18031-40-8|Q23766753}} (−) |
* {{CASRN|18031-40-8|Q23766753}} (−) |
||
* {{CASRN| |
* {{CASRN|6611-91-2|Q0}} (veraltet) |
||
| EG-Nummer = 218-302-8 |
| EG-Nummer = 218-302-8 |
||
| ECHA-ID = 100.016.639 |
| ECHA-ID = 100.016.639 |
||
Zeile 20: | Zeile 20: | ||
| Aggregat = flüssig<ref name="Sigma" /> |
| Aggregat = flüssig<ref name="Sigma" /> |
||
| Dichte = * 0,965 g·cm<sup>−3</sup> (S)<ref name="Sigma" /> |
| Dichte = * 0,965 g·cm<sup>−3</sup> (S)<ref name="Sigma" /> |
||
* 0,953 g·cm<sup>−3</sup> (R)<ref name="Ashutosh Kar">{{Literatur | |
* 0,953 g·cm<sup>−3</sup> (R)<ref name="Ashutosh Kar">{{Literatur |Autor=Ashutosh Kar |Titel=Pharmacognosy And Pharmacobiotechnology |Verlag=New Age International |Datum=2003 |ISBN=81-224-1501-6 |Seiten=321 |Online={{Google Buch | BuchID = PlMi4XvHCYoC | Seite = 321 }}}}</ref> |
||
| Schmelzpunkt = <!-- [[Grad Celsius|°C]]<ref name="Sigma" /> --> |
| Schmelzpunkt = <!-- [[Grad Celsius|°C]]<ref name="Sigma" /> --> |
||
| Siedepunkt = * 104–105 °C (13 hPa) (S)<ref name="Sigma" /> |
| Siedepunkt = * 104–105 °C (13 hPa) (S)<ref name="Sigma" /> |
||
Zeile 38: | Zeile 38: | ||
'''Perillaaldehyd''' ist eine [[chemische Verbindung]] aus der Gruppe der [[Aldehyde]], das in zwei [[enantiomer]]en Formen vorkommt. Er gehört zur [[Naturstoff|Naturstoffklasse]] der [[Monoterpen]]e. |
'''Perillaaldehyd''' ist eine [[chemische Verbindung]] aus der Gruppe der [[Aldehyde]], das in zwei [[enantiomer]]en Formen vorkommt. Er gehört zur [[Naturstoff|Naturstoffklasse]] der [[Monoterpen]]e. |
||
== Isomere == |
|||
{| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%;" |
|||
|- |
|||
| colspan="3" class="hintergrundfarbe6" | '''Isomere von Perillaaldehyd''' |
|||
|- |
|||
| class="hintergrundfarbe5" style="text-align:left" | Name |
|||
| (''R'')-Perillaaldehyd || (''S'')-Perillaaldehyd |
|||
|- |
|||
| class="hintergrundfarbe5" style="text-align:left" | Andere Namen |
|||
| (+)-Perillaaldehyd || (−)-Perillaaldehyd |
|||
|- |
|||
| class="hintergrundfarbe5" style="text-align:left" | [[Strukturformel]] |
|||
| colspan="2" | [[Datei:Perillaldehyde Structural Formulae V.1.svg|260px]] |
|||
|- |
|||
| rowspan="2" class="hintergrundfarbe5" style="text-align:left" | [[CAS-Nummer]] |
|||
| {{CASRN|5503-12-8|Q27279680|KeinCASLink=1}} || {{CASRN|18031-40-8|Q23766753}} |
|||
|- |
|||
| colspan="2" | {{CASRN|2111-75-3}} (unspez.) |
|||
|- |
|||
| rowspan="2" class="hintergrundfarbe5" style="text-align:left" | [[EG-Nummer]] |
|||
| 626-425-7 || 679-812-8 |
|||
|- |
|||
| colspan="2" | 218-302-8 (unspez.) |
|||
|- |
|||
| rowspan="2" class="hintergrundfarbe5" style="text-align:left" | [[ECHA]]-Infocard |
|||
| {{ECHA|100.154.827}} || {{ECHA|100.204.771}} |
|||
|- |
|||
| colspan="2" | {{ECHA|100.016.639}} (unspez.) |
|||
|- |
|||
| rowspan="2" class="hintergrundfarbe5" style="text-align:left" | [[PubChem]] |
|||
| {{PubChem|1548901}} || {{PubChem|2724159}} |
|||
|- |
|||
| colspan="2" | {{PubChem|16441}} (unspez.) |
|||
|- |
|||
| rowspan="2" class="hintergrundfarbe5" style="text-align:left" | [[Wikidata]] |
|||
| [[d:Q27279680|Q27279680]] || [[d:Q23766753|Q23766753]] |
|||
|- |
|||
| colspan="2" | [[d:Q3117895|Q3117895]] (unspez.) |
|||
|- |
|||
|} |
|||
== Vorkommen == |
== Vorkommen == |
||
[[Datei:Sa cumin.jpg|mini|links|Kümmel]] |
[[Datei:Sa cumin.jpg|mini|links|Kümmel]] |
||
Perillaaldehyd kommt natürlich in [[Perillaöl]]<ref name="He-ci Yu, Kenichi Kosuna, Megumi Haga">{{Literatur | |
Perillaaldehyd kommt natürlich in [[Perillaöl]]<ref name="He-ci Yu, Kenichi Kosuna, Megumi Haga">{{Literatur |Autor=He-ci Yu, Kenichi Kosuna, Megumi Haga |Titel=Perilla: The Genus Perilla |Verlag=CRC Press |Datum=1997 |ISBN=1-4398-2271-9 |Seiten=129 |Online={{Google Buch | BuchID = M5A71gsWUskC | Seite = 129 }}}}</ref> und [[Kreuzkümmel]] vor.<ref name="Robert Ebermann, I. Elmadfa">{{Literatur |Autor=Robert Ebermann, I. Elmadfa |Titel=Lehrbuch Lebensmittelchemie und Ernährung |Verlag=Springer DE |Datum=2008 |ISBN=3-211-49348-4 |Seiten=262 |Online={{Google Buch | BuchID = HwGonDIo8K0C | Seite = 262 }}}}</ref> Allgemein kommen in der Natur beide enantiomeren Formen vor.<ref name="von Atta-ur-Rahman">{{Literatur |Autor=von Atta-ur-Rahman |Titel=Stereoselective Synthesis (Part J) - Atta-ur-Rahman |Verlag=Elsevier |Datum=1995 |ISBN=0-08-054178-X |Seiten=230, 251 |Online={{Google Buch | BuchID = XgICvI0-M0kC | Seite = 230 }}}}</ref> |
||
== Eigenschaften == |
== Eigenschaften == |
Version vom 28. Mai 2021, 15:49 Uhr
Strukturformel | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Strukturformeln der (R)-Form (links) und der (S)-Form (rechts) | |||||||||||||||||||
Allgemeines | |||||||||||||||||||
Name | Perillaaldehyd | ||||||||||||||||||
Andere Namen | |||||||||||||||||||
Summenformel | C10H14O | ||||||||||||||||||
Kurzbeschreibung |
gelbe Flüssigkeit[2] | ||||||||||||||||||
Externe Identifikatoren/Datenbanken | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Eigenschaften | |||||||||||||||||||
Molare Masse | 150,22 g·mol−1 | ||||||||||||||||||
Aggregatzustand |
flüssig[2] | ||||||||||||||||||
Dichte | |||||||||||||||||||
Siedepunkt | |||||||||||||||||||
Brechungsindex | |||||||||||||||||||
Sicherheitshinweise | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Soweit möglich und gebräuchlich, werden SI-Einheiten verwendet. Wenn nicht anders vermerkt, gelten die angegebenen Daten bei Standardbedingungen (0 °C, 1000 hPa). Brechungsindex: Na-D-Linie, 20 °C |
Perillaaldehyd ist eine chemische Verbindung aus der Gruppe der Aldehyde, das in zwei enantiomeren Formen vorkommt. Er gehört zur Naturstoffklasse der Monoterpene.
Isomere
Isomere von Perillaaldehyd | ||
Name | (R)-Perillaaldehyd | (S)-Perillaaldehyd |
Andere Namen | (+)-Perillaaldehyd | (−)-Perillaaldehyd |
Strukturformel | ||
CAS-Nummer | 5503-12-8 | 18031-40-8 |
2111-75-3 (unspez.) | ||
EG-Nummer | 626-425-7 | 679-812-8 |
218-302-8 (unspez.) | ||
ECHA-Infocard | 100.154.827 | 100.204.771 |
100.016.639 (unspez.) | ||
PubChem | 1548901 | 2724159 |
16441 (unspez.) | ||
Wikidata | Q27279680 | Q23766753 |
Q3117895 (unspez.) |
Vorkommen
Perillaaldehyd kommt natürlich in Perillaöl[4] und Kreuzkümmel vor.[5] Allgemein kommen in der Natur beide enantiomeren Formen vor.[6]
Eigenschaften
(S)-(−)-Perillaaldehyd ist eine gelbe ölige Flüssigkeit.[2]
Verwendung
(S)-(−)-Perillaaldehyd wird als Ausgangsprodukt zur Herstellung von naturidentischen Stoffen verwendet.[6] Sein Oxim Perillartin (Perilla-Zucker) ist 2000 mal süßer als Zucker und wird in Japan als Zuckerersatzstoff verwendet.[3]
Toxikologie
Laut EFSA und neuesten Auswertungen zu einer Studie verursacht das Perillaaldehyd DNS-Schädigungen der Leber.[7] Es wurde aber auch "einige Schwachstellen in den historischen Kontrolldaten" des Labors, das die Studien durchführt, erkannt.
Einzelnachweise
- ↑ Eintrag zu PERILLALDEHYDE in der CosIng-Datenbank der EU-Kommission, abgerufen am 19. Mai 2021.
- ↑ a b c d e f g Datenblatt (S)-(−)-Perillaldehyde, ≥92% bei Sigma-Aldrich, abgerufen am 3. Dezember 2013 (PDF).
- ↑ a b c d e Ashutosh Kar: Pharmacognosy And Pharmacobiotechnology. New Age International, 2003, ISBN 81-224-1501-6, S. 321 (eingeschränkte Vorschau in der Google-Buchsuche).
- ↑ He-ci Yu, Kenichi Kosuna, Megumi Haga: Perilla: The Genus Perilla. CRC Press, 1997, ISBN 1-4398-2271-9, S. 129 (eingeschränkte Vorschau in der Google-Buchsuche).
- ↑ Robert Ebermann, I. Elmadfa: Lehrbuch Lebensmittelchemie und Ernährung. Springer DE, 2008, ISBN 3-211-49348-4, S. 262 (eingeschränkte Vorschau in der Google-Buchsuche).
- ↑ a b von Atta-ur-Rahman: Stereoselective Synthesis (Part J) - Atta-ur-Rahman. Elsevier, 1995, ISBN 0-08-054178-X, S. 230, 251 (eingeschränkte Vorschau in der Google-Buchsuche).
- ↑ EFSA: Flavouring substance considered a safety concern