Ziziphus
Ziziphus | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() Syrischer Christusdorn (Ziziphus spina-christi (L.) Desf.) | ||||||||||||
Systematik | ||||||||||||
| ||||||||||||
Wissenschaftlicher Name | ||||||||||||
Ziziphus | ||||||||||||
Mill. |
Ziziphus ist eine Pflanzengattung innerhalb der Familie der Kreuzdorngewächse (Rhamnaceae). Die seit 2016 nur noch etwa 78 Arten[1] gedeihen in den Subtropen bis Tropen in der Neuen und Alten Welt.[2] Diversitätszentren sind die Neotropis sowie Südostasien.
Beschreibung[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]


Vegetative Merkmale[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]
Die Ziziphus-Arten sind immer- oder sommergrüne, aufrecht oder kriechend, oft kletternd wachsende Sträucher oder kleine bis mittelgroße Bäume.
Die wechselständig angeordneten Laubblätter sind deutlich dreinervig, selten fiedernervig und. Ihre Nebenblätter sind oft stachlig.[2]
Generative Merkmale[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]
Die Blüten stehen in seitenständigen, schirmtraubigen, zymösen oder in end- bzw. seitenständigen in Form von Thyrsen zusammengesetzten Blütenständen zusammen.
Die zwittrigen Blüten sind radiärsymmetrisch und fünfzählig. Der Blütenbecher ist flach halbkugel- bis schüsselförmig. Der fleischige, ebene Diskus ist fünf- bis zehnlappig. Anders als bei vielen Gattungen der Familie Rhamnaceae sind Kronblätter meist vorhanden. Der zwei- bis drei-, selten vierfächrige Fruchtknoten ist oberständig.[2]
Die Steinfrüchte sind zwei- bis drei-, selten einfächrig mit einem Steinkern.[2]
Systematik[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]
Die Gattung Ziziphus wurde 1754 durch Philip Miller in The Gardeners Dictionary, 4. Auflage aufgestellt. Synonyme für Ziziphus Mill. sind: Chloroxylum P.Browne, Condaliopsis (Weberb.) Suess., Jububa Bubani, Mansana J.F.Gmel., Zizyphon St.-Lag.
Die Gattung Ziziphus gehört zur Tribus Paliureae innerhalb der Familie Rhamnaceae.[2]


Die Gattung Ziziphus hatte etwa 100 Arten enthalten[2] und enthält seit 2016 nur mehr etwa 78 Arten:[1]
- Ziziphus abyssinica Hochst. ex A.Rich.
- Ziziphus affinis Hemsl.
- Ziziphus andamanica Bhandari & Bhansali
- Ziziphus angustifolia (Miq.) Hatus. ex Steenis
- Ziziphus apetala Hook. f.
- Ziziphus attopensis Pierre
- Ziziphus borneensis Merr.
- Ziziphus brunoniana C.B.Clarke ex Brandis
- Ziziphus budhensis Bhattarai & M.L.Pathak
- Ziziphus calophylla Wall.
- Ziziphus cambodiana Pierre
- Ziziphus caracutta C.B.Rob.
- Ziziphus cotinifolia Reissek
- Ziziphus crebrivenosa C.B.Rob.
- Ziziphus cumingiana Merr.
- Ziziphus cupularis Suess. & Overkott
- Ziziphus djamuensis Lauterb.
- Ziziphus elegans Wall.
- Ziziphus elmeri Merr.
- Ziziphus forbesii Baker f.
- Ziziphus fungii Merr.
- Ziziphus funiculosa Buch.-Ham. ex M.A.Lawson
- Ziziphus glabrata B.Heyne ex Roth
- Ziziphus globularis Wall.
- Ziziphus hajarensis Duling, Ghaz. & Prend.
- Ziziphus hamur Engl.
- Ziziphus havilandii Ridl.
- Ziziphus hoaensis Pierre
- Ziziphus horrida Roth
- Ziziphus hutchinsonii Merr.
- Ziziphus incurva Roxb.
- Ziziphus javanensis Blume
- Chinesische Jujube (Ziziphus jujuba Mill.)
- Ziziphus kunstleri King
- Ziziphus laui Merr.
- Ziziphus lenticellata Merr.
- Ziziphus leucodermis (Baker) O.Schwartz
- Ziziphus lotus (L.) Lam.
- Ziziphus lucida Moench
- Ziziphus macrophylla Ridl.
- Ziziphus mairei Dode
- Indische Jujube (Ziziphus mauritiana Lam.)
- Ziziphus melastomoides Pittier
- Ziziphus montana W.W.Sm.
- Ziziphus mucronata Willd.
- Ziziphus napeca Willd.
- Ziziphus nummularia (Burm. f.) Wight & Arn.
- Ziziphus oenopolia (L.) Mill.
- Ziziphus oligantha Merr. & L.M.Perry
- Ziziphus ornata Miq.
- Ziziphus otanesii Merr.
- Ziziphus oxyphylla Edgew.
- Ziziphus palawanensis Elmer
- Ziziphus papuana Lauterb.
- Ziziphus pernettyoides Ridl.
- Ziziphus poilanei Tardieu
- Ziziphus pubescens Oliv.
- Ziziphus pubiflora Decne.
- Ziziphus pubinervis Rehder
- Ziziphus quadrilocularis F.Muell.
- Ziziphus rivularis Codd
- Ziziphus robertsoniana Beentje
- Ziziphus rubiginosa D.G.Long & Rae
- Ziziphus rugosa Lam.
- Syrischer Christusdorn (Ziziphus spina-christi (L.) Desf.)
- Ziziphus subquinquenervia Miq.
- Ziziphus suluensis Merr.
- Ziziphus talanae (Blanco) Merr.
- Ziziphus timoriensis DC.
- Ziziphus trinervis (Cav.) Poir.
- Ziziphus truncata Blatt. & Hallb.
- Ziziphus williamii Bhandari & Bhansali
- Ziziphus xiangchengensis Y.L.Chen & P.K.Chou
- Ziziphus xylopyrus (Retz.) Willd. (Syn.: Ziziphus caracutta Buch.-Ham. ex Roxb., Ziziphus cuneata Wall., Ziziphus elliptica Roxb., Ziziphus glaberrima (Sedgw.) Santapau, Ziziphus heterogenea Russell ex Wall., Ziziphus orbicularis Schult., Ziziphus rotundifolia Roth, Ziziphus ruminata Buch.-Ham. ex Wall., Ziziphus zonulata Blanco)
- Ziziphus zeyheriana Sond.
Durch Hauenschild et al. 2016 wurden in die reaktivierte Gattung Sarcomphalus P.Browne, die etwa 32 Arten in der Neotropis enthält, ausgegliedert:[1]
- Ziziphus acutifolia (Griseb.) M.C.Johnst. → Sarcomphalus acutifolius Griseb.[1]
- Ziziphus amole (Sessé & Moc.) M.C.Johnst. → Sarcomphalus amole (Sessé & Moc.) Hauenschild[1]
- Ziziphus bidens (Urb.) M.C.Johnst. → Sarcomphalus bidens Urb.[1]
- Ziziphus chloroxylon Oliv. → Sarcomphalus chloroxylon (L.) Hauenschild[1]
- Ziziphus cinnamomum Triana & Planch. → Sarcomphalus cinnamomum (Triana & Planch.) Hauenschild[1]
- Ziziphus crenata (Urb.) M.C.Johnst. → Sarcomphalus crenatus Urb.[1]
- Ziziphus cyclocardia S.F.Blake → Sarcomphalus cyclocardius (S.F.Blake) Hauenschild[1]
- Ziziphus grisebachiana M.C.Johnst. → Sarcomphalus divaricatus Griseb.[1]
- Ziziphus rignonii Delponte → Sarcomphalus domingensis (Spreng.) Krug & Urb.[1]
- Ziziphus glaziovii Warm. → Sarcomphalus glaziovii (Warm.) Hauenschild[1]
- Ziziphus guatemalensis Hemsl. → Sarcomphalus guatemalensis (Hemsl.) Hauenschild[1]
- Ziziphus havanensis Kunth → Sarcomphalus havanensis (Kunth) Griseb.[1]
- Ziziphus joazeiro Mart. → Sarcomphalus joazeiro (Mart.) Hauenschild[1]
- Ziziphus sarcomphalus (L.) M.C.Johnst. → Sarcomphalus laurinus Griseb.[1]
- Ziziphus lloydii (Standl.) M.C.Johnst. → Sarcomphalus lloydii (Standl.) Hauenschild[1]
- Ziziphus mexicana Rose → Sarcomphalus mexicanus (Rose) Hauenschild[1]
- Ziziphus microdictya (Urb. & Ekman) M.C.Johnst. → Sarcomphalus microdictyus Urb. & Ekman[1]
- Ziziphus mistol Griseb. → Sarcomphalus mistol (Griseb.) Hauenschild[1]
- Ziziphus obovata (Urb.) M.C.Johnst. → Sarcomphalus obovatus Urb.[1]
- Ziziphus obtusifolia (Hook. ex Torr. & A.Gray) A.Gray → Sarcomphalus obtusifolius (Hook. ex Torr. & A.Gray) Hauenschild[1]
- Ziziphus urbanii M.C.Johnst. → Sarcomphalus parvifolius Urb. & Ekman[1]
- Ziziphus pedunculata (Brandegee) Standl. → Sarcomphalus pedunculatus (Brandegee) Hauenschild[1]
- Ziziphus piurensis Pilg. → Sarcomphalus piurensis (Pilg.) Hauenschild[1]
- Ziziphus platyphylla Reissek → Sarcomphalus platyphyllus (Reissek) Hauenschild[1]
- Ziziphus reticulata DC. → Sarcomphalus reticulatus (Vahl) Urb.[1]
- Ziziphus rhodoxylon Urb. → Sarcomphalus rhodoxylon (Urb.) Hauenschild[1]
- Ziziphus saeri Pittier → Sarcomphalus saeri (Pittier) Hauenschild[1]
- Ziziphus strychnifolia Triana & Planch. → Sarcomphalus strychnifolius (Triana & Planch.) Hauenschild[1]
- Ziziphus taylorii (Britton) M.C.Johnst. → Sarcomphalus taylorii Britton[1]
- Ziziphus thyrsiflora Benth. → Sarcomphalus thyrsiflorus (Benth.) Hauenschild[1]
- Ziziphus undulata Reissek → Sarcomphalus undulatus (Reissek) Hauenschild[1]
- Ziziphus yucatanensis Standl. → Sarcomphalus yucatanensis (Standl.) Hauenschild[1]
In die bei Hauenschild et al. 2016 neu aufgestellte Gattung Pseudoziziphus Hauenschild, die nur von Kalifornien bis ins nordwestliche Mexiko und in Florida vorkommt, wurden zwei Arten ausgegliedert:[1]
- Ziziphus celata Judd & D.W.Hall → Pseudoziziphus celata (Judd & D.W.Hall) Hauenschild[1]
- Ziziphus parryi Torr. → Pseudoziziphus parryi (Torr.) Hauenschild[1]
Weblinks[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]
- Ziziphus im Germplasm Resources Information Network (GRIN), USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. Abgerufen am 24. Januar 2021.
- B. Richardson, 2016: Datenblatt Ziziphus bei der Western Australian Flora
Einzelnachweise[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al F. Hauenschild, S. Matuszak, A. N. Muellner-Riehl, A. Favre: Phylogenetic relationships within the cosmopolitan buckthorn family (Rhamnaceae) support the resurrection of Sarcomphalus and the description of Pseudoziziphus gen. nov. In: Taxon, Volume 65, Issue 1, 2016, S. 47–64. doi:10.12705/651.4
- ↑ a b c d e f D. Medan, C. Schirarend: Rhamnaceae. S. 327. In: Klaus Kubitzki (Hrsg.): The Families and Genera of Vascular Plants - Volume VI - Flowering Plants - Dicotyledons - Celastrales, Oxalidales, Rosales, Cornales, Ericales, 2004, ISBN 978-3-540-06512-8.
Weiterführende Literatur[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]
- Yilin Chen, Carsten Schirarend: Rhamnaceae. In: Wu Zheng-yi, Peter H. Raven, Deyuan Hong (Hrsg.): Flora of China, Volume 12 – Hippocastanaceae through Theaceae, Science Press und Missouri Botanical Garden Press, Beijing und St. Louis, 2007, ISBN 978-1-930723-64-1. Ziziphus Miller., S. 119–121 - textgleich online wie gedrucktes Werk.
- John O. Sawyer Jr.: Rhamnaceae. Datenblatt Ziziphus bei Jepson eFlora, 2012.
- Guy L. Nesom: Flora of North America Editorial Committee(Hrsg.): Flora of North America North of Mexico, Volume 12, Oxford University Press, New York und Oxford, 2016. Ziziphus Miller. - textgleich online wie gedrucktes Werk.