Liste kurdischer Ortsnamen in der Türkei/S–Z

aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie
Zur Navigation springen Zur Suche springen
Offizieller Name Kurdischer Name Objekt Landkreis Provinz Hintergründe zu den Namen
Sabırtaşı Horor Dorf Kiğı Bingöl Der ursprüngliche Name lautet Harur. Dieser ist spätestens seit dem 16. Jahrhundert für diese Ortschaft nachgewiesen und auch im Grundbuch verzeichnet[1]
Sakaören Şakaveran Dorf Karlıova Bingöl Der Name Şakaveran ist beim Katasteramt als ursprünglicher Name der Siedlung registriert.[2]
Salkımlı Niziran Dorf Yüksekova Hakkâri Der frühere Name lautet Niziran oder Nizran. Die Form Nizran ist beim Katasteramt registriert.[3]
Samsat Semîsad Stadt und Landkreis Samsat Adıyaman Der Name geht zurück auf das antike Samosata.[4]
Urfa Riha Stadt und Provinz - Şanlıurfa Die Araber nannten die Stadt al-Ruhā oder al-Ruhāʾ. Der Name Urfa ist erst nach der türkischen Eroberung Anatoliens nachweisbar. Die Herleitung von Ur in Chaldäa oder dem babylonischen Erech oder Uruk sind unseriös.[5] Den Zusatz Şanlıurfa (ruhmreiches Urfa) erhielt die Stadt für ihre Rolle im Befreiungskrieg.
Sarıkamış Sarîqamîş, Qamuşan Stadt und Landkreis Sarıkamış Kars
Sarıkaya Hildeh Dorf Midyat Mardin
Sarıköy Sarê Dorf Midyat Mardin
Sarıköy Ester Dorf İdil Şırnak Weitere Ortsnamen sind Sare und Gawayto.
Sarıkuşak Şaruk, Şarug Dorf Karlıova Bingöl Der ursprüngliche Name lautet Şarük. Dieser Name ist beim Katasteramt registriert.[2]
Sarıtosun Coneg Dorf Yayladere, Bingöl Der ursprüngliche Name lautete Cönek.[6] Die einheimische Bevölkerung verwendet den historischen Namen als „Coneg“ oder „Conag“. Der Name wurde in der Form „Cönek“ ins Grundbuch aufgenommen.[7]
Sarıyayla Civarik Dorf Nazımiye Tunceli Civarik ist der ursprüngliche Ortsname.[8] Die Umbenennung zu Sarıyayla („Gelbe Sommerweide“) erfolgte nach 1960.
Sason Qabilcewz Stadt und Landkreis Sason Batman
Satıcılar Bezirgan Dorf Diyadin Ağrı Der ursprüngliche Name von Satıcılar (türk. Verkäufer) lautet Bezirgân. Dieser Name ist kurdischer oder persischer Herkunft und bedeutet in beiden Sprachen „Händler“. Die Umbenennung erfolgte nach 1945. Die Volkszählung von 1945 führt das Dorf noch in der Form Bezirgan auf.[9] Der Name Bezirgan ist beim Katasteramt registriert.[10]
Savur Stewr Stadt und Landkreis Savur Mardin
Şemdinli Şemzînan Stadt und Landkreis Şemdinli Hakkâri Der heutige türkische Name ist die türkisierte Form des ursprünglichen Namens Shamdīnān.[11]
Şenkaya Bardîz Stadt und Landkreis Şenkaya Erzurum Die Umbenennung von Bardiz zu Şenkaya erfolgte nach 1966. Das Ministerium für dörfliche Angelegenheiten listete damals Ortschaft und Landkreis unter dem alten Namen Bardiz auf.[12]
Şenköy Epşê Ortschaft Midyat Mardin
Şenyurt Dirbêsî Kleinstadt Kızıltepe Mardin Şenyurt unmittelbar gegenüber liegt auf syrischer Seite die Kleinstadt ad-Darbasiyya (arabisch الدرباسية). Der ursprüngliche Name von Şenyurt lautet ebenfalls Derbesiye.[13] Die Umbenennung erfolgte nach 1960.
Serindere Şişemzin Dorf Yüksekova Hakkâri Der Name der Ortschaft Serindere bedeutet kühler Bach. Der Name Şişemzin ist beim Katasteramt registriert.[3]
Serpmekaya Alpîran Dorf Karlıova Bingöl Der Name Alpiran ist beim Katasteramt als ursprünglicher Name registriert.[2]
Siirt Sêrt Stadt und Provinz - Siirt
Silopi Silopiya Stadt und Landkreis Silopi Şırnak
Silvan Farqîn, Silîvan, Meyafarqîn Stadt und Landkreis Silvan Diyarbakır Der kurdische Name Meyafarqin ist arabischen Ursprungs und bedeutet „Das Wasser Farqins“ (Miyah Farqin).
Şirvan Şêrwan, Kufre Stadt und Landkreis Şirvan Siirt
Sivas Sêwas Stadt und Provinz - Sivas
Siverek Siwêrek, Sêwrege Stadt und Landkreis Siverek Şanlıurfa
Sivrice Xûx oder Xox Stadt und Landkreis Sivrice Elazığ
Sırmaçek Kejikan, Kejkan Dorf Kiğı Bingöl Der ursprüngliche Name der Siedlung lautet Kijikan. Dieser ist auch im Grundbuch verzeichnet.[1]
Şırnak Şirnex Stadt und Provinz - Şırnak
Soğukpınar Gamişan Dorf Karlıova Bingöl Der Name Gamişan ist als ursprünglicher Name beim Katasteramt registriert.[2]
Solhan Bongilan Stadt und Landkreis Solhan Bingöl
Söğütlü Kindêrîb Ortschaft Midyat Mardin
Suçatı Gerran Dorf Karlıova Bingöl Der Name Gerran ist der ursprüngliche Ortsname.[2]
Suvarlı Sîvârlı / Siwarî Dorf Besni Adiyaman
Sudurağı Azizan Dorf Karlıova Bingöl Der Name Azizan ist der ursprüngliche Name der Ortschaft. Er wird weiterhin von den Bewohnern verwendet und ist beim Katasteramt registriert.[2]
Sürenkök Kori Dorf Diyadin Ağrı Der Name Kori ist der ursprüngliche Name. Dieser ist als solcher auch im Grundbuch verzeichnet.[10]
Sürmelikoç Çemêzêynê Dorf Yayladere Bingöl Der ursprüngliche Name lautete Çemizeyni. Der Name ist auch im Grundbuch verzeichnet.[7] Die Umbenennung zum heutigen Namen erfolgte 1967.
Sürmelikoç Soran Dorf Diyadin Ağrı Der ursprüngliche Name von Sürmelikoç lautet Soran. Die Umbenennung erfolgte nach 1945. Die Volkszählung von 1945 führt das Dorf noch in der Form Soran auf.[9] Der Name Soran ist beim Katasteramt registriert.[10]
Suruç Pîrsûs Stadt und Landkreis Suruç Şanlıurfa
Susuz Cilawûz Stadt und Landkreis Susuz Kars
Suüstü Şakitan Dorf Yüksekova Hakkâri Suüstü bedeutet Oberwasser. Der kurdische Name Şakitan ist beim Katasteramt registriert.[3]
Taşbasamak Mirzecan Dorf Diyadin Ağrı Der ursprüngliche Name von Taşbasamak (türk. Steinstufe) lautet Mirzecan. Dieser Name ist beim Katasteramt registriert.[10]
Taşgedik Kafsenor Dorf Ömerli Mardin
Taşlıçay Avkevir Stadt und Landkreis Taşlıçay Ağrı
Tatvan Tetwan, Tûx Stadt und Landkreis Tatvan Bitlis
Tekbaş Dizvaz Dorf Kiğı Bingöl Die Ortschaft wurde bereits in osmanischen Dokumenten des 16. Jahrhunderts unter dem Namen Diz Vars geführt.[14] Die Form Dizvaz ist auch im Grundbuch verzeichnet[1]
Tekman Tatos Stadt und Landkreis Tekman Erzurum
Tillo Tillo Stadt und Landkreis Tillo Siirt Zwischen 1964 und 2013 hieß der Ort Aydınlar. Die Bedeutung des Namens Tillo ist wohl semitisch und bedeutet die Heiligen, was sie auf die vielen Heiligengräber der Gegend bezieht.
Tokluca Cewzê Dorf Savur Mardin
Toklular Tokliyan, Toxlan Dorf Karlıova Bingöl Toklular ist die türkisierte Form des früheren Namens Tokliyan. Der Name Tokliyan ist beim Katasteramt registriert.[2]
Tuğlu Haciyan Dorf Yüksekova Hakkâri Der Name der Ortschaft Tuğlu bedeutet mit Tuğ. Der ursprüngliche Name Haciyan ist beim Katasteramt registriert.[3] Er ist heute noch gebräuchlich und wurde u. a. auch bei den Volkszählungen von 1975 und 1980 als alternative Bezeichnung verwendet.
Tulgalı Xirbê Xêlid Dorf Midyat Mardin Der kurdische Ortsname ist eine Variante des arabischen Hirbit al-Chalid.
Tunceli Dersim, Mamekiye Stadt und Provinz - Tunceli Dersim wurde 1935 per Gesetz Nr. 2884 umbenannt.[15] Mameki war der Name einer Ortschaft, die früher an derselben Stelle stand.[16]
Türkoğlu Kirdoxlî Stadt und Landkreis Türkoğlu Kahramanmaraş Der türkische Name bedeutet „Sohn des Türken“, der kurdische „Sohn des Kurden“.
Turnayolu Holik Dorf Nazımiye Tunceli Der ursprüngliche Name lautet Holik.[8]
Tutak Dûtax Stadt und Landkreis Tutak Ağrı
Tuzluca Qulp Stadt und Landkreis Tuzluca Iğdır Die Umbenennung von Kulp zum heutigen Tuzluca erfolgte nach 1933.
Tuzluca Yukarı şorik Dorf Karlıova Bingöl Şorik ulya (Oberes Şorik) lautete der Ortsname in osmanischer Zeit. Der Name Yukarışorik (ebenfalls Oberes Şorik) ist beim Katasteramt registriert.[2]
Üçağıl Kozê Dorf Midyat Mardin
Üçbasamak Zinzin Dorf Silvan Diyarbakır Der kurdische Dorfname lautet Zinzin. Dies ist auch der ursprüngliche Name.[17] Die Umbenennung zu Üçbasamak („Dreistufen“) erfolgte vor 1960.
Üçköy Xarabêalê, Xirbê Elî Dorf Nusaybin Mardin Üçköy heißt auf Aramäisch ܐܪܟܚ (Arkah). Der kurdische Name ist eine Variante des ursprünglichen Namens Harapali.[18] Der türkische Name Ücköy bedeutet Dreidörfer.
Üçerli Dêrteyar Dorf Savur Mardin
Üçkavak Rajdê Dorf Savur Mardin
Uğuraçan Bêdkare Dorf Şemdinli Hakkari Der ursprüngliche Name Bêtkare ist vermutlich aus der aramäischen Sprache abgeleitet.[19]
Uludere Qilaban Stadt und Landkreis Uludere Şırnak Qilaban ist der ursprüngliche Name der Ortschaft.[20]
Uysallı Kalender Dorf Diyadin Ağrı Der ursprüngliche Name der Ortschaft Uysallı (uysal bedeutet „nachgiebig“) lautet Kalender. Dieser Name bedeutet auf Kurdisch „bettelarm“ und bezeichnete in der islamischen Welt einen Bettelmönch (arab. Qalandar). Die Umbenennung zu Uysallı erfolgte nach 1967. Das Jahrbuch von 1967 führt das Dorf noch mit dem Namen Kalender auf.[21] Der Name Kalender ist ebenfalls beim Katasteramt registriert.[10]
Üzümlü Cîmîn Stadt und Landkreis Üzümlü Erzincan
Uzungeçit Derahine Ortschaft Uludere Şırnak
Uzunkaya Biloka Dorf Kızıltepe Mardin Der ursprüngliche Name der Ortschaft lautet Beloka. Dieser Name ist beim Grundbuchamt registriert.[22]
Van Wan Stadt und Provinz - Van
Varto Gimgim Stadt und Landkreis Varto Muş Gimgim (Gümgüm) ist der ursprüngliche Name der Stadt.[23]
Viranşehir Wêranşar Stadt und Landkreis Viranşehir Şanlıurfa
Yanıkçukur Tendürek Dorf Diyadin Ağrı Der ursprüngliche Name von Yanıkçukur (türk. verbrannte Grube) lautet Tendürek. Dieser Name ist armenischen Ursprungs. Die Umbenennung erfolgte nach 1945. Die Volkszählung von 1945 führt das Dorf noch in der Form Tendürek auf.[9] Der Name Tendürek ist beim Katasteramt registriert.[10]
Yavuzeli Cîngîve, Çînçîn Stadt und Landkreis Yavuzeli Gaziantep
Yavuztaş Tarû, Tarî Dorf Yayladere Bingöl Der ursprüngliche Name lautete Taru. Der Name Taru ist nach wie vor im Grundbuch verzeichnet[7] und wurde auch bei den Volkszählungen 1970 und 1980 als Alternativbezeichnung verwendet.[24][25]
Yayıkağıl Kimsor Dorf Nazımiye Tunceli Kimsor ist der ursprüngliche Ortsname.[8] Die örtliche Bevölkerung nennt das Dorf nach wie vor bei seinem alten Namen. Im Dersim-Bericht der Generalkommandantur der türkischen Gendarmerie aus dem Jahre 1932 wird Kimsor als Name aufgeführt. Das Buch berichtet über lokale Überlieferungen zum Ortsnamen. Ursprünglich sei es Kimisorlu genannt worden. Stammesangehörige des Aşiret der Şadılı stellten den Namen in der Form „Kumsor“ demnach im Zusammenhang zum Wort für Kizilbasch („Rotkopf“).[26]„Kum“ ist eine Kopfbedeckung und „sor“ heißt „rot“. Die Umbenennung zur heutigen Bezeichnung erfolgte in den 1960er Jahren. Bei der Volkszählung von 1965 wird Kimsor noch als Alternativbezeichnung aufgeführt.[27]
Yaylabağ Axdat Dorf Yayladere Bingöl 1928 lautete der Name Ağdad. Dieser Name ist in der Form Ağdat auch im Grundbuch verzeichnet.[7] Die kurdische Namensform ist eine Variante der historischen Bezeichnung.
Yayladere Xolxol Stadt und Landkreis Yayladere Bingöl Xolhol (Holhol) wurde im Jahre 1959 zu Yayladere umbenannt.[28]
Yaylapınar (Şemdinli) Salaran Dorf Şemdinli Hakkâri Der frühere Name des Dorfes lautete Salaran. Dies leitet sich vom kurdischen Wort für Kommandeure ab.[29]
Yayvantepe Qertmîn Dorf Midyat Mardin
Yazgeldi Xodig Dorf Nazımiye Tunceli Der frühere Name des Dorfes lautete Hodik.[8] Dieser Name ist armenischen Ursprungs. Die Umbenennung erfolgte im 20. Jahrhundert, zwischen 1928 und 1955.
Yazgünü Hupus, Xups Dorf Kiğı Bingöl Vor der Umbenennung zum heutigen Namen hieß das Dorf Hupus. Dieser Name ist armenischen Ursprungs und auch im türkischen Grundbuch verzeichnet.[1]
Yedikardeş Heftêxuhan Dorf Kızıltepe Mardin Der ursprüngliche Name der Ortschaft lautet Haftivahan. Dieser Name ist beim Grundbuchamt registriert.[22] Der ursprüngliche Name bedeutet auf Kurdisch „Siebenschwestern“. Der heutige Name Yedikardeş bedeutet auf Türkisch „Siebengeschwister“.
Yedisu Çerme Stadt und Landkreis Yedisu Bingöl
Yemişli Hilhil Dorf Midyat Mardin
Yeniçadır Bozo Dorf Diyadin Ağrı Yeniçadırs (türk. neues Zelt) früherer Name lautete Bozo. Die Umbenennung erfolgte nach 1945. Die Volkszählung von 1945 führt das Dorf noch in der Form Bozo auf.[9] Der Name Bozo ist beim Katasteramt registriert.[10]
Yenice Xerabya Dorf Midyat Mardin Ehemaliges jesidisches Dorf im Tur Abdin
Yeni Halfeti Xelfetîya Nu Stadt Ömerli Şanlıurfa
Yenilmez Mixajnê Dorf Savur Mardin
Yenişehir Bajarê Nû Stadt und Landkreis Yenişehir Diyarbakır Beide Namen haben dieselbe Bedeutung „Neue Stadt“.
Yeşilalan Barman Dorf Savur Mardin
Yeşildurak Tapu Dorf Diyadin Ağrı Der ursprüngliche Name von Yeşildurak (türk. grüner Halt) lautet Tapu. Die Umbenennung erfolgte nach 1945. Die Volkszählung von 1945 führt das Dorf noch in der Form Tapu auf.[9] Der Name Tapu ist beim Katasteramt registriert.[10]
Yeşilli Rişmil Stadt und Landkreis Yeşilli Mardin
Yeşiltaş Sıtazın Dorf Yüksekova Hakkâri Yeşiltaş bedeutet grüner Stein. Der Name Şitazin ist beim Katasteramt registriert.[3]
Yeşilyurt Çirmiktî, Çirmik, Çêrmûg Stadt und Landkreis Yeşilyurt Malatya Die Ortschaft hieß vor Gründung der Republik Çırmıktı oder Çırmıhtı. Dann erfolgte die Umbenennung zu İsmet Paşa. 1957 erhielt die Ortschaft ihren heutigen Namen, Yeşilyurt – grüne Heimat.[30]
Yiğitler Kirik Dorf Nazımiye Tunceli Der Name Kirik ist der ursprüngliche Ortsname. In der Volkszählung von 1965 wird Kirik noch als Alternativbezeichnung aufgeführt.[9]
Yiğitler Sağnis, Saxnîs Dorf Karlıova Bingöl Der ursprüngliche Name der Ortschaft ist armenischen Ursprungs und lautet Sağnis.
Yıldırım Koço Dorf Diyadin Ağrı Der kurdische Name ist beim Katasteramt registriert.[10]
Yolaç Sûsa Dorf Silvan Diyarbakır Der kurdische Dorfname lautet Susa. Dies ist auch der ursprüngliche Name.[17]
Yolbaşı Kefirelab Ortschaft Midyat Mardin
Yorgançayır Karahamzan Dorf Karlıova Bingöl Der kurdische Name ist der ursprüngliche Name. Er wurde bei früheren Volkszählungen als Alternativbezeichnung verwendet.[31]
Yukarıserinyer Xajixa Jorîn Dorf Kiğı Bingöl Der kurdische Name existiert in verschiedenen Varianten. Die Variante Yukarıgajik ist im Grundbuch verzeichnet.[1]
Yukarıyağmurlu Yukarı Sevik, Sêvika Jorîn Dorf Karlıova Bingöl Der Name Yukarıyağmurlu bedeutes „Oberes Yağmurlu“. Im Osmanischen Reich hieß die Ortschaft Sevik ulya („Oberes Sevik“)
Yukarıdoluca Yukarı Xarik Dorf Nazımiye Tunceli
Yüksekova Gewer Stadt und Landkreis Yüksekova Hakkari Die kurdische Bezeichnung wurde von Basil Nikitin lexikalisch erwähnt.[32] Die Umbenennung von Gever zu Yüksekova erfolgte 1936.
Zara Qoçgîr Stadt und Landkreis Zara Sivas
Zeynelli Zenan Dorf Yayladere Bingöl
Ziyaret Fîs Dorf Lice Diyarbakır

Einzelnachweise[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  1. a b c d e Grundbuch Kiğı (Memento vom 13. Januar 2016 im Internet Archive)
  2. a b c d e f g h Grundbuch Karlıova (Memento vom 7. Dezember 2015 im Internet Archive)
  3. a b c d e Grundbuch Yüksekova (Memento vom 25. November 2015 im Internet Archive)
  4. William Smith: Dictionary of Greek and Roman Geography (1854)
  5. Honigmann und Bosworth in Encyclopaedia of Islam. New Edition. s.v. al-RUHĀ.
  6. Bilge Umar:Türkiye'deki Tarihsel Adlar. Istanbul 1993, S. 184
  7. a b c d Grundbuch Yayladere (Memento vom 7. Januar 2016 im Internet Archive)
  8. a b c d Grundbuch Nazımiye (Memento vom 30. Juli 2012 im Webarchiv archive.today)
  9. a b c d e f Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü: 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. Band 1. Hüsnütabiat Basımevi, Ankara 1948, S. 18
  10. a b c d e f g h i Grundbuch Diyadin (Memento vom 2. April 2015 im Internet Archive)
  11. M.M. van Bruinessen in: Encyclopaedia of Islam. New Edition. s.v. SHAMDĪNĀN
  12. Köy İşleri Bakanlığı: Köy Envanter Etüdlerine göre Erzurum. Ankara 1966, S. 150
  13. Bilge Umar: Türkiye'deki Tarihsel Adlar. Istanbul 1993, S. 210
  14. Yunus Koç: XVI. Yüzyılın İlk Yarısında Kiğı Sancağı'nda İskan ve Toplumsal Yapı@1@2Vorlage:Toter Link/www.turkiyat.selcuk.edu.tr (Seite nicht mehr abrufbar, festgestellt im April 2019. Suche in Webarchiven) (PDF; 388 kB)
  15. Protokolle der Parlamentssitzung und vollständiger Text in: İsmail Beşikçi: Tunceli Kanunu (1935) ve Dersim Jenosidi. Istanbul 1990, S. 10ff.
  16. M. Bazin in: Encyclopaedia of Islam. New Edition. s.v. TUNDJELI
  17. a b Grundbuch Silvan (Memento vom 9. März 2016 im Internet Archive)
  18. Grundbuch Nusaybin (Memento vom 12. März 2014 im Internet Archive)
  19. Sevan Nişanyan:Adını Unutan Ülke. Türkiye'de Adı Değiştirilen Yerler Sözlüğü. Istanbul 2010, S. 165
  20. Tahir Sezen: Osmanlı Yer Adları. Ankara 2006, S. 500. Schriftenreihe des Staatsarchivs des Ministerpräsidialamtes
  21. Ağrı 1967 İl Yıllığı, S. 43
  22. a b Grundbuch Kızıltepe (Memento vom 21. Dezember 2015 im Internet Archive)
  23. M. Canard in: Encyclopaedia of Islam. New Edition. s.v. BINGÖL DAGH
  24. Devlet İstatistik Enstitüsü: Genel nüfus sayımı idarî bölünüş: İl, İlçe, Bucak ve Köy (Muhtarlık) Nüfusları 25. Oktober 1970. Ankara 1973, S. 116
  25. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü: Genel Nüfus Sayımı. İdari bölünüş, 12. Oktober 1980. Ankara 1981, Seite 47
  26. Dersim: Jandarma Genel Komutanlığı'nın raporu Kaynak Yayınları, 1998, S. 104 (Nachdruck)
  27. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü: Genel Nüfus Sayımı: İdari Bölünüş: İl, İlçe, Bucak ve Köy (Muhtarlık) Nüfusları, 24. Oktober 1965. Ankara 1968, Seite 619
  28. www.yayladere.gov.tr (Memento vom 25. Januar 2012 im Internet Archive)
  29. Sevan Nişanyan: Adını Unutan Ülke. Türkiye'de Adı Değiştirilen Yerler Sözlüğü. Istanbul 2010, S. 166
  30. Bilge Umar: Türkiye'deki Tarihsel Adlar. Istanbul 1993, S. 189
  31. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü: Genel Nüfus Sayımı: İdari Bölünüş: İl, İlçe, Bucak ve Köy (Muhtarlık) Nüfusları. 24. Oktober 1965, Ankara 1968, S. 46
  32. B. Nikitin in Encyclopaedia of Islam. New Edition. s.v. ORĀMĀR

Weblinks[Bearbeiten | Quelltext bearbeiten]

  • Index Anatolicus (Karte, die bei Eingabe eines aktuellen Ortsnamens den ursprünglichen Namen angibt)